فیزیک کوانتوم برای مبتدیان

تاریخ همواره ثابت می کند که واقعیت، تا کشف بعدی، پیچیده تر و عجیب تر از آن چیزی است که فکرش را می کردیم. جهانِ میکروسکوپی قوانین خاص خود را دارد که وقتی برای اولین بار کشف شدند، غیرواقعی به نظر می رسیدند. برخی مانند اینشتین، و برخلاف هایزنبرگ و بوهر، معتقدند که باید درک معقول تر و واقع بینانه تری از واقعیتِ ورای نظریۀ کوانتوم وجود داشته باشد. اما آیا مرحلۀ بعدی تاریخ علم می تواند عجیب تر هم باشد؟

به طور کلی، فیزیک کوانتومی اولین مرحله در پیشرفت دائمی دانش ما دربارۀ جهانِ هستی نیست و ممکن است آخرین هم نباشد. در حال حاضر، این پیشرفته ترین دیدگاه بشر از واقعیت است و نه تنها در مورد جهان خرد، بلکه دربارۀ سطح روزمرۀ ما از واقعیت نیز هست که بسیار ساده تر و در عین حال، دقیق تر از فیزیک نیوتنی توصیف شده است. فیزیک کوانتومی از فیزیک نیوتنی بنیادی تر است و آن را هم در برمی گیرد. اما پدیده های غیرعادی دنیای کوانتومی به سادگی در سطح کلان مورد توجه قرار نمی گیرند. به همین دلیل، فیزیک نیوتنی هنوز ابزار خوبی برای بسیاری از اهداف عملی است.

احتمالاً فیزیک کوانتوم با فیزیک جدید دیگری ادامه پیدا خواهد کرد و شاید پس از آن یک فیزیک دیگر. آیا این روند می تواند بی پایان باشد؟ آیا دانش ما اصلاً کامل خواهد شد؟ این سؤالاتی از حوزه ای دیگر یعنی حوزۀ فلسفۀ علم هستند.