دولت مانا

تمدن های گمشده یا جوامع باستانی کمتر شناخته شده، عرصۀ شورانگیزی اند که همواره توجه و رغبت آدمیان را به خود معطوف می کنند. آنچه باید گفت این است که تمدن های بزرگ ریشه در تمدن های کوچک دارند و بررسی جوامع کوچک گامی است اساسی برای شناخت ماهیت امپراتوری های پهناور. دیگر این که مناطق شمال باختری ایران و بویژه نواحی پیرامون دریاچه ارومیه ، مهد تمدن های باستان و میدان کشمکش های بسیار مهم فرهنگی و سیاسی واجتماعی بوده است. دولت های نیرومند و قهاری چون آشور، اورارتو و ماد هر کدام در اندیشۀ دست یافتن به این نواحی بوده اند و این خود از اهمیت فراوان این ناحیه حکایت دارد. نویسنده کتاب خانم سولماز میرتقی قیزی قاشقای یکی از باستان شناسان برجسته ای است که سابقه همکاری با باستان شناسان معروفی چون ایگور دیاکونف مولف کتاب ارزشمند «تاریخ ماد» دارد. در منابع علمی مربوط به شرق باستان، تاریخ سیاسی و به ویژه اقتصادی اهالی ساکن سرزمین های پیوسته به دریاچه ارومیه در اوایل هزاره نخست پیش از میلاد، بسیار ضعیف ارائه شده است. اگر چه منابع مکتوبی وجود دارند که درباره روابط متقابل و منظم میان همسایگان در اوایل هزاره نخست پیش از میلاد ، اطلاعاتی ارائه می کنند ولی بخش های حوزه ارومیه از کانون این پژوهش ها برکنار مانده اند.