تمثیل، خیال و تاویل

در کتاب حاضر تشريح مي‌شود که تمثيل، خيال و تأويل سه رويکرد در معرفت‌شناسي صوفيه است. «خيال» با جولان در صحراي برهوت «معنا» رهاوردي صورتمند و شکل يافته از آن جهان بي‌صورت به ارمغان مي‌آورد و بدين ترتيب معاني متعال را متنزل مي‌کند. در فرايند خيال تخيل فقط زبان تمثيل است که صورتمندشدن معاني بي‌چون را ممکن مي‌سازد. «تمثيل» يک‌سويه در معنا و سويه‌اي در صورت دارد؛ از اين‌رو زبان خاص تخيل صوفيانه است؛ اما «تأويل» رويکرد ناگزير در فهم صوفيانه است. تأويل فرايندي معکوس دارد. هر آنچه خيال با کمک تمثيل از معنا به‌صورت آورده است، اکنون تأويل صورت نازل را به معنا و جايگاه اصلي تعالي مي‌دهد تا جريان ادراک و فهم کامل شود.