فرهنگ و تمدن اسلامی

واژه فرهنگ دارای ابعاد فراگیری است، اصطلاح فرهنگ از نظر تنوع مفاهیم و وسعت معانی و سیر تاریخی و برداشت ادبی چنان ابعاد گسترده‌ای یافته است که حوزه وسیعی از زندگی اجتماعی را دربرمی‌گیرد. در واقع همه امور یک ملت اعم از سیاست، اقتصاد، معاملات، مناسبات فردی و اجتماعی و به طور کلی مدنیت تابع فرهنگ است. فرهنگ واژه‌ای فارسی و مرکب از دو جزء «فر» و «هنگ» است. «فر» پیشوند به معنی جلو، و بالا است و «هنگ» از ریشه اوستایی «تنگا» و به معنی کشیدن و سنگینی و وزن می‌باشد. فرهنگ را از جهتی به «فرهنگ مادی» و «فرهنگ معنوی» بخش‌بندی کرده‌اند. فرهنگ مادی را شامل همه وسایل و ابزارهای مادی و آنچه به‌دست بشر از ماده طبیعی ساخته می‌شود و شیوه‌ها و فرایندهای ساخت‌وساز آنها می‌دانند و فرهنگ معنوی را شامل ارزش‌ها، ایده‌ها و باورها، اندیشه‌ها و فن‌ها، یعنی آداب و سنت‌ها، علوم و فلسفه و ادبیات و هنر، و همه فراورده‌های ذهنی انسان. بنابراین فرهنگ شامل همه سازمایه‌های مادی و معنوی زندگی اجتماعی است که فرد انسانی در درون آن زاده و پرورده می‌شود و از این راه دارای آن چیزی می‌شود که در اصطلاح روان‌شناسی «شخصیت» می‌نامیم.