رفیق پانجونی

رمان حاضر، اثر «یرواند ایتان»، نویسنده نامدار ارمنی و منتقد اجتماعی است. این رمان با موضوع طنزگونه و برگرفته از واقعیت موجود در ارمنستان غربی و فعالیت احزاب ملّی است. «رفیق پانجونی»، فرزند کوچک خانواده‌ای اهل «ترابوزان» بود. او در جوانی به بی‌عدالتی کاپیتالیسم پی برد و تفکرات سوسیالیسم در وی شکل گرفت. از آن پس به تبلیغ و اشاعه عدالت و ضرورت داشتن سندیکاهای کارگری و حقوق پرولتاریا پرداخت. او به دلیل بی‌پولی به روستایی فرستاده شد تا حزبش را تبلیغ کند. روستا تضاد طبقاتی نداشت و پانجونی به ناچار، پیرمردی را که گاو داشت بورژوا و کشیش بی‌سواد را حامی بورژوایی و جوانکی شرور را پرولتاریای زحمت‌کش نامید و بدین ترتیب، مبارزات خود را آغاز کرد.