در این کتاب، فدرالیسم به منزلۀ یک شیوه تفکر سیاسی و نیز راهنمای عمل از دو منظر تاریخی تاریخی اجتماعی متفاوت مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. یکی از منظر امکاناتی که در اختیار می گذارد تا جوامعی که به دلایلی نمی توانستند الگوی یک حکومت متمرکز را سرمشق خود قرار دهند، موفق به تشکیل دولت قانونی و تاسیس یک دولت- ملت بر اساس آن بشوند و دیگری از منظر محدودیت های این تفکر سیاسی اگر بخواهد به مثابۀ روشی جهانشمول جهت تبیین روابط پیرامون- مرکز در دولت- ملت هایی که موجودیت شان را مدیون تاریخ و فرهنگ خویش هستند به کار گرفته شود. بررسی موردی ایران به عنوان شاهدی بر این محدودیت و به عنوان کشوری که به راه حل هایی خواناتر با فرهنگ و تاریخ خود برای روابط نامبرده دست یافته است، از مهمترین فصول کتاب حاضر است.