کتاب حاضر، پژوهشی دربارة فرآیند شکل گیری ملیت ایرانی و بنیان های آن است که با توجّه به یک چهارچوب فلسفی و عقلی از یک طرف و مستندهای تاریخی و نقلی از طرف دیگر انجام شده است. قابل ذکر است که تمرکز نگارنده، بر جایگاه مدینه النّبی در صدر اسلام و تشکیل اوّلین حکومت ملّی در دوران صفوی است. شکل گیری مباحث کتاب، مبتنی بر نگاهی دینی به انسان، جامعه، تاریخ، و علم سیاست است که پرداخت اجمالی به آن، آغازگر فصل های کتاب است. این کتاب در سه فصل تدوین شده است، در فصل اوّل، دربارة رابطة فرد و جامعه بحث شده و در این میان نگارنده نگاهی اجمالی به مدنیت اسلامی و تحوّلات تاریخی ایران در سدّه های نخستین اسلامی داشته است. در فصل دوّم، بنیان های شکل گیری ملیت ایرانی بررّسی شده و فصل سوّم، به شکل گیری نظام (کشور- ملّت) در ایران توجّه شده است.