نثر فارسی با قدمتی بیش از هزار سال، تحت تاثیر فضای انقلاب مشروطه و نیز بواسطه خلاقیت و همت برخی نویسندگان این دوره، تا حد زیادی از قالب و شکل سنتی خود بیرون آمد و ضمن اینکه با محتوای و موضوعات جدید درآمیخت، ساختار و اشکال تازه و متنوعی نیز پیدا کرد. هر یک از این اشکال به تدریج و با طی فراز و فرودهایی به گونهای ادبی تبدیل و به عنوان نوعی از نثر فارسی، تثبیت شدند.
کتاب حاضر روند پیدایش این گونههای نثر و چند و چون کار نویسندگان را از مشروطه به این سو دنبل کرده و روند تکوین کار آنها را در قالبهای داستان، نمایشنامه، فیلمنامه، خاطره، زندگینامه، روزنامه، سفرنامه، ترجمه، ادبیات کودک و نوجوان و… بررسی کرده است. در خلال تحلیل این گونههای ادبی، آثار نویسندگان ایرانی اعم از صادق هدایت، محمدعلی جمالزاده، صادق چوبک، جلال آل احمد، هوشنگ گلشیری، سیمین دانشور، محمود دولتآبادی، عباس معروفی، شهریار مندنی پور و نیز آثار زندگینامهای، سفرنامهای، طنز و… که از مشروطه به اینسو پدید آمدند و بنیان هایی تازه در ادبیات ایران گذرادند، بررسی شده است