سرمشق گمشده

مورن پرسش ساده ای را برای خود در این راستا مطرح می کند: «ما کی هستیم؟ انسان در این جهان کیست؟». این پرسش همان گونه که او خود نیز بیان می دارد، پرسشی به ظاهر ساده و مطرح در سنین کودکی و نوجوانی هر انسانی می بایست باشد، که با ورود به یادگیری ها و محیط های دانشگاهی و اجتماعی به فراموشی سپرده، خفه و به ابتذال کشیده می شود.

مورن در رابطه با خودش می نویسد: « اینک، پس از آن که برای خود رضایت نامه ای امضاء کرده ام، باید خود را سرزنش کنم که چرا نزدیک به بیست سال این پرسش بنیادی را در خود خفه کرده بودم.» او سال 1968 که از نو پرسش های نخستین برایش زنده می شود، پژوهش خود را در زمینه ی زیست شناختی از نو سر می گیرد و به نظریه اش پیرامون ارتباط علوم گوناگون اجتماعی و انسانی با علوم طبیعی و زیستی بسط می دهد. سرمشق گمشده؛ طبیعت بشر نخستین کتابی است که از نویسنده و متفکر و جامعه شناس معاصر فرانسوی، ادگار مورن، به فارسی ترجمه شده است.

این پژوهشگر در این کتاب و همچنین در مجموعه ای پنج جلدی که به دنبال آن و تحت نام "روش" به رشته تحریر درآورده است تلاش می کند تا میان علوم انسانی و علوم زیستی پیوندی ایجادکند و در پرتو آن نظریه جامعی از "انسان" ارائه دهد که تا کنون وجود نداشته است. او بر این باور است که نمی توان انسان را موجودی مجزا و بیگانه از طبیعت دانست.

در کتاب سرمشق گمشده، نویسنده سیر تکوین نوع بشر را از آغاز تا به امروز با تیزبینی و موشکافی خاصی ترسیم می کند و تلاش می ورزد تا در پرتو دانش های جدید رابطه ارگانیک میان فرهنگ و طبیعت را در تکوین نوع بشر نشان دهد. کلید فرهنگ در طبیعت و کلید طبیعت ما در فرهنگ است.