«دانه و پیمانه» مجموعه نقد رمان و داستان کوتاه از علیاشرف درویشیان و رضا خندان (مهابادی) است. در بخشی از کتاب میخوانیم: اگر نوشتن داستان حکم «عمل» در عرصهی ادبیات داستانی را داشته باشد، نقد آن نقش نظریه را دارد. عمل و نظریه در یک ارتباط متقابل (با حفظ اولویت نهایی عمل) موجب رشد یکدیگر میشوند. این ارتباط متقابل به هر علت از هم بگسلد و یا برقرار نشود، نتیجهاش افت دو جزء این رابطه یعنی نقد و داستان است. بنابراین هر چه نقد ادبی از پشتوانهی نظری غنیتر و قویتری برخوردار باشد به غنای ادبیات داستانی یاری میرساند. عکس قضیه نیز صادق است. شرط لازم برای خلق ادبیات پویا، اعم از داستان، شعر و نقد و نظریهی ادبی وجود آزادی است. آزادی بیان، آن هوایی است که ادبیات برای حیات و رشد خود به دم زدن در آن نیازمند است. بنابراین برای شناخت وضعیت ادبیات در هر جامعهای ابتدا باید به سراغ بررسی این شرط لازم رفت. در این کتاب مجموعهای از رمانها و داستانهای کوتاه نقد و بررسی شده است.