تنباکوها و یاس

«تنباکوها و یاس» رمانی است عاشقانه به قلم مهرام بهین( -۱۳۳۲). ایده مرکزی این رمان را روایتِ عشقی قدیمی می‌سازد که در طول رمان از سوی راوی با رجعت به گذشته مرور می‌شود. «تنباکوها و یاس» با بازگشت راوی به خانه، پس از سفری طولانی به خارج از کشور، آغاز می‎شود. مادرش پیر شده و پدرش چندی است که درگذشته. راوی با آدم‌ها و مکان‌هایی روبه‌رو می‎شود که که در گذر زمان تغییر بسیار کرده‎اند؛ تغییری که الزاما همیشه خوب و روبه جلو نبوده! دیدار مجدد راوی با دوستان و فامیل، بازدید از مکان‌هایی که در ایام جوانی پاتوق او بوده یا از آن‌ها خاطره دارد، بهانه‌ای است برای یادآوری و مرور خاطرات گذشته و بازگویی عشقی نافرجام که به دگرگونی زندگی او انجامیده است. نویسنده با استفاده از شگرد شکست زمان و مکان و رفت‌وآمد پی‌درپی از گذشته به زمان حال، گذشته را در برابر زمان حال قرار داده و با دست گذاشتن روی المان‌هایی از این مقاطع زمانی گذر زمان، تغییر آدم‌ها و جامعه را نشان می‎دهد. حسن کار او با وجود این شکست‎های زمانی و مکانی شکل دادن به یک خط سیر درونی است که مانع از سردرگمی خواننده می‎شود بی‌آنکه این نیاز احساس شود که نویسنده در خلال روایت، میان این قسمت‌ها فاصله‎گذاری کند. در بخشی از رمان می‌خوانیم: «از رودورن انداختیم تو بلوار سن‌ژرمن و رفتیم تا سن‌میشل. تقاطع سن‌میشل، یک سلف‌سرویس تر و تعمیز بود که با جیب من هم می‌خواند. داشتم فکر می‌کردم کاش وقتی پول می‌رسید سرو‌کله‌اش پیدا می‌شد. تا چشمش افتاد به دروپیکر رستوران گفت: راستش، امروز تو خط این جورجاها نیستم. بریم یه جای دنج. پرسیدم حال داری راه بیای؟ یک‌‎وری نگاهم کرد. ما رو کشوندی اینجا تازه می‌پرسی... برگشتیم تو سن میشل، جلو یک کیوسک روزنامه‌فروشی ایستاد و یک کیهان چاپ لندن و یک تایمز روز قبل را گرفت و راه افتادیم. نگاهی انداخت به سرتیترها وبلند شروع کرد به خواندن: اعتراض کمونیست‌ها به ژیسکار دستن، اعتصاب سندیکای کارگری، توافق پاریس با قرداد ...».