اگر فلسفه، حکمت و عرفان در جهان اسلام هویتی مستقل داشته باشد می بایست خودشناسی و معرفت نفس و ربط آن با خداشناسی را از دغدغه های اساسی خویش قرار دهد.
چه اینکه بر اساس آیات و روایات اسلامی خودشناسی و انسان شناسی آینه و روزنهای است که می توان در آن بازتاب اسماء و صفات الهی را دید و به خداشناسی دست یافت. همچنانکه از دیگر سو حق متعال نیز آینه تمام نمای عالم و آدم است. حکما و فیلسوفان به انعکاس متقابل حقیقت در این دو آینه رو به رو (حق و انسان) پرداخته است .