وبای عالمگیر

کتاب وبای عالمگیر منتخبی از اسناد حکومت عبدالحسین میرزا فرمانفرما در کرمانشاهان در سال‌های 1323 ـ 1321 می‌باشد.عبدالحسین میرزا دو بار در کرمانشاه حکومت کرد. حکومت اول وی از سال 23 ـ 1320 و حکومت دوم از سال 33 ـ 1330 ق بود. مکاتبات وی از این دو دوره باقی مانده که بخش اول آن مربوط به وبای فراگیر سال‌های 22 ـ 1321 ق می‌باشد.مکاتبات خصوصی حکومت اول فرمانفرما در کرمانشاه شامل موضوعات مختلفی از جمله گزارش اوضاع محلی، خبرهای وقایع بین المللی، نامه‌های رسمی و عرایض اهالی خطاب به حاکم است. آنچه در این کتاب معرفی شده، ضمن ارائه مطالب گوناگون، نامه‌هایی است که به وبا اختصاص دارد یا به آن اشاره می‌کند.از مزایای مکاتبات خصوصی، ذکر جنبه‌هایی از زندگانی عامه مردم است که در مکاتبات رسمی وجود ندارد.اما وبای کرمانشاه در سال‌های 22 ـ 1321 ق از عتبات عالیات عراق آغاز شد و به زودی به کرمانشاه رسید و پس از آن به همدان و قم.کرمانشاه در مسیر زائران قرار داشت و به زودی وبا به این منطقه رسید. تمامی راه‌های زمینی که زائران ایرانی، قفقاز، آسیای مرکزی و افغانستان را به اماکن مقدس عراق می‌رساند از کرمانشاه می‌گذشت. خواه ناخواه شهرهای مسیر نیز در انتقال بیماری وبا مؤثر بودند. وبایی که عالمگیر شد.