داستان های عبرت انگیز که به گفته ای کامل ترین اثر روایی سروانتس - بعد از دن کیشوت و شاید هم در حد آن - است دوازده داستانی را در بر می گیرد که خالق دن کیشوت در حد فاصل 1558 تا 1603 نوشته بود. این دفتر که در سال 1613 انتشار یافت چون وسیله «وقت گذرانی بسیار عفیفانه ای که در آن رفعت و باروری زبان کاستیلی نمایانند» توصیف می شد تا انکیزیسیون را قانع کند که این داستان ها هدفی جز دادن درس اخلاق و پاکی و عفت ندارد و می خواهند بیاموزند که قدم نهادن در راه کج چه نتیجه های ناگواری به بار می آورد و تقوا است که قهرمانان را رستگار می کند. در این مجموعه الگوهای گوناگونی از قشرهای گوناگون جامعه دوران نویسنده، چون اشراف و بزرگ زادگان، نجیب زادگان خرده پای، دانشجویان، نظامیان، جیب بران، شیادان، تیغ زنان و ... روی می نمایند. شخصیت هایی که مانند خود نویسنده طعم بند و حبس و اسارت در دیار بیگانه را چشیده اند و سرانجام پس از سالیانی توانسته اند به وطن بازگردند به بیان احساس های خود می پردازند. ...
داستان های عبرت انگیز چه در اسپانیا و چه در کشورهای دیگر با همان توجهی که به دن کیشوت شده بود با استقبال روبه رو شد و نویسندگان متعددی به تقلید از آن داستان هایی نوشتند، حتی شخصیت ادبی بزرگی چون لوپه ده بگا نیز در این راه قدم برداشتند، ولی کارهای هیچ کدام نتوانستند تا حد داستان های سروانتس رفعت یابند.