مفهوم نقد در نهضت های تجدد خواه جهان عرب

دکتر ابراهیم الحیدری، از متفکران جهان عرب، اعتقاد دارد
کندی یا توقف گذار جوامع عربی از سنت به مدرنیته بیش از آنکه ناشی از مقاومت
ساختار سنتی جامعه باشد، معلول درک نادرست از مقوله توسعه یافتگی و به طور اخص
مقوله نقد مدرن است. به باور نویسنده، جهان عرب فاقد نظریه معرفت شناختی مستقلی
است که بتوان آن را الگویی برای ایجاد گذار قرار داد.

نویسنده به نقل از کنستانتین زریق، یکی از بارزترین اندیشمندان
ملی گرای عرب، می نویسد: با کالبدشکافی روند نهضت ملی معلوم می شود که فرایند تشکیل
هویت قومی-ملی- اجتماعی در جوامع عرب فرایندی به غایت سست بود که این امر به سلطه
مجدد مناسبات پدرسالاردر قدرت انجامید». از همین روست که جوامع عرب به باور نویسنده
همچنان دستخوش پدیده ای است که نویسنده آن را «بازتولید عقب ماندگی» می نامد.