دختران ناصرالدین شاه

ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه سلسله قاجار در تاریخ ۲۲ ذیقعده ۱۲۶۴ در حالی که بیش از ۱۷ سال نداشت در تهران رسماً تاجگذاری کرد. وی در طول زندگانی ۶۶ ساله خود صاحب فرزندان زیادی شد، که البته تعدادی از آنها در نوزادی و خردسالی از دست رفتند. دختران ناصرالدین شاه هم که موضوع کتاب حاضر است، تعدادی در نوزادی و خردسالی درگذشتند ولی آنها که زندگی کردند، آنچه نگارنده به آن دست یافت ۱۶ نفر بودند، یک نفر هم همانطور که اشاره شد از زن فرنگی و در نوجوانی دیده شده که نگارنده موفق به یافتن مطلبی در مورد او نگردید. این ۱۶ نفر شاهزاده‌خانم به ترتیب تاریخ تولد معرفی شدند و تا آنجا که مقدور بود به اسناد و شرح زندگانی آنها پرداخته شد. آنها که در زمان ناصرالدین شاه به ثمر رسیدند بعضی زندگی افسانه‌ای داشتند مثل عصمت‌الدوله، و آنها که بعد از قتل ناصرالدین شاه نشو و نما کردند بعضا در فقر و در تنگدستی بسر می‌بردند.