فرمانفرمای عالم

کتاب «فرمانفرمای عالم» مجموعه مقالاتی از نویسنده و پژوهشگر برجسته، دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی است. در این کتاب ارزشمند که مجموعه مقالاتی از مباحث گوناگون است، نویسنده سعی کرده است در زمینه‌های مختلفی از هنر وصنایع دستی گرفته تا خاندانی سیاسی مانند فرمانفرماها را مورد تحلیل قرار دهدو زوایای ناشناخته‌ای از این مباحث را برای خواننده کتاب روشن نماید. در بخش‌های اول کتاب، نویسنده در مورد بیابان‌های سیستان و بلوچستان صحبت می‌کند و از ویژگی‌های این بیابان‌ها و نحوه تعامل مردم با آن‌ها سخن به میان می‌آورد. سپس در مبحثی از این کتاب، از قنات و کاریز و نحوه کندن و حفرکردن آن‌ها صحبت می‌کند و اینکه چه اهمیتی در دوران گذشته ایران زمین داشته‌اند. پژوهشگر فقید این کتاب در بخشی دیگر از این اثر که نوشته‌ای در مورد ادبیات ایران است به شعری از فردوسی می‌پردازد و سعی می‌کند در مورد معنی آن، مسائلی را روشن کند. در بخشی دیگر از این مجموعه مقالات، دکتر باستانی پاریزی به صنایع دستی کرمان به‌ویژه شال‌بافی آن می‌پردازد و مشخصات، نحوه بافت و حتی نحوۀ خرید و فروش آن را ذکر می‌کند. در فصل آخر این مجموعه مقالات، که عنوان کتاب نیز اشاره‌ای به آن است، نویسنده به خاندان فرمانفرما می‌پردازد. در این فصل، از حکومت فیروز میرزا فرمانفرما و پسرش عبدالحمید فرمانفرما و در آخر از عبدالحسین فرمانفرما صحبت به میان آورده می‌شود. در این فصل خواندنی از کتاب، نویسنده از روابط مردم و این حاکمان صحبت می‌کند که سرشار از مطالب خواندنی و ارزشمند است. آنچه تمام آثار مرحوم دکتر باستانی پاریزی و به ویژه کتاب «فرمانفرمای عالم» را شایسته تحسین می‌کند، حجم وسیعی از اطلاعات مفید و دست اول است که نه تنها بسیاری از عقاید گذشته خواننده اثر را اصلاح یا تغییر می‌دهد بلکه به عنوان مرجعی قابل اعتماد می‌تواند همیشه مورد رجوع و بازخوانی مجدد قرار گیرند. هر اثری از این پژوهشگر توانا اثری سترگ و ارشمند است که میراثی برای همگان به حساب می‌آید.