این کتاب، در اصل تفسیر غزلیات مولانا معروف به «غزلیات شمس تبریزی» یا « دیوان کبیر» ـ براساس تصحیح دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی ـ است که توسط دکتر دینانی با زبانی ساده و در عین حال علمی و استدلالی بیان شده و به قلم آمده است. در این دو جلد کتاب، در مجموع 125 غزل از غزلیات پرمعنی و دروندار مولانا جلال الدین بلخی، خالق بلندآوازۀ «مثنوی معنوی» مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است. روش، زبان و منطق به کار رفته در این کتاب، عمومی، روشن و قابل استفاده برای همگان و بخصوص علاقمندان به مباحث اصلی و آموزندۀ فلسفه و عرفان اسلامی است.
در عین حال، کتاب دارای جنبههای ادبی نیز میباشد که به زیباییهای غزل مولانا و جایگاه آن در کاروان شعر و ادب فارسی میپردازد. در این تالیف کوشش وافری به عمل آمده است تا غزلیات پرشور و حال مولانا، بر اساس واقعیات جهان امروز و نیازهای زندگی جدید مورد بحث و بررسی قرار گیرد و پرده از ابهامهای مطالب عمیق و معنوی مولانا گشوده شود و به مجهولاتی که در زمینههای عرفان و تاریخ و فلسفه طرح میشود، پاسخ داده شود.
عناوین برخی از بحثها و فصول کتاب به قرار زیر است: طوفان روح، صورت ایمان، ریشه در آب، فوق غم و شادی، تولدی دیگر، جان و روان، تساوی برد و باخت، آخرین پرواز، زنده زندانی نمیشود، خدا و خلقت، هست و نیست به روایتی دیگر، درد و غم آری یا نه؟