جلد اول کتاب، تاریخ قبل از اسلام ایران را ارائه میدهد. براساس شاهنامۀ حکیم فردوسی طوسی، تاریخ قبل از اسلام ایران از دو قسمت تاریخ پهلوانی و تاریخ واقعی تشکیل شده است. لذا نویسنده تمام سعی خود را به کار برده تا تاریخ اساطیری ایران را به تاریخ واقعی آن پیوند دهد و در این زمینه موفق هم شده است. نویسنده به صورت تحلیلی با مسائل برخورد کرده و این یکی از محاسن این اثر است که آن را از حالت وقایعنگاری درآورده است. جلد دوم این اثر، تاریخ ایران بعد از اسلام را مورد بحث و بررسی قرار داده است. فتح ایران توسط مسلمین، اشاراتی به عهد خلفای راشدین و بحث پیرامون امویان، عباسیان، سلسلههای طاهریان، علویان طبرستان، سامانیان، صفاریان، غزنویان، سلاجقه و… در کنار نهضتهای شیعی، خارجی، مزدکی و… و نیز کلیاتی راجع به فرق و مذاهب، تصوف، کلام، فلسفه و ادبیات فارسی و نیز اطلاعات جغرافیایی ـ تاریخی ایران در این مجلد تشریح و تحلیل شده است.