فرهنگ اجتماعی عصر مولانا

نکتۀ عمده‌ای که در آثار مولانا به ویژه مثنوی و در غزلیات‌اش کاملاً مشهود است، بیان تجارب خاص وی از مسائل اجتماعی و ادراک و احساسی عمیق است از آن‌چه مربوط به اجتماع دورانش است. مولانا آن چه را که در زندگی همگانی به صورتی قابل طرح می‌دیده، با دریافتی حکیمانه در فحوای اشعارش نمایانده است. مصاحبت با مردم و بینش عمیق ـ که ناشی از احاطه بر جمیع علوم روزگارش است ـ امکان شناخت و شناساندن هنرمندانۀ تجارب زندگی اجتماعی را به وی بخشیده است. علاوه بر غزلیات که به لحاظ محتوای غنایی، تصویر شخصی‌تری از واقعیت را ابلاغ می‌کند، از آن‌ جا که مثنوی چون بسیاری از غزلیات دیوان کبیر، ارتجاعاً و در پی تأثر از رویداد و حادثه‌ای سروده شده است، به مثابۀ آیینه‌ای است که وقایع زندگی و صفحات حیات لحظه به لحظۀ مولانا در آن مجال انعکاس یافته است. هدف از نگارش این کتاب، نمایاندن چگونگی بازتاب اوضاع و شرایط اجتماعی روزگار و محیط پیدایش و زایش غزلیات از خلال اشعار مولانا در دیوان شمس است.