ارامنه و روسیه

شاه عباس اول با اقدامات بسیار سازنده‌اش، ایران را به یکی از بازیگران اصلی صحنۀ جهانی در عرصۀ بازرگانی، اقتصاد، سیاست و غیره تبدیل کرد. ادامۀ نسبی سیاست‌های خارجی و داخلی وی در دوران شاه صفی یکم و شاه عبّاس دوم، بی‌کفایتی‌ها در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، سقوط اصفهان و امپراتوری صفویه، ظهور نادر و کریم‌خان زند و قبضۀ کامل قدرت توسط آقا محمدخان قاجار و تجارت جهانی ابریشم تا ۱۷۹۶ میلادی با محوریت ارامنه، موضوع اسناد ارائه شده در این کتابِ مرجع است. در این دورۀ اسفناک، ایران که توسط شاه عباس اول به یک قدرت بزرگ جهانی تبدیل شده بود، به‌تدریج از متن به حاشیه رانده شد و تقریباً دیگر هرگز نتوانست به جایگاه قبلی خویش بازگردد و در نهایت به یک کشور جهان سومی بدل شد. از منابع بسیار مهم و البته کمیاب، برای پی‌ بردن به چرایی و چگونگی این وقایع بسیار دهشت‌بار، کتابی است که هم اکنون در پیشِ رو دارید. در این کتابِ مرجع، اطلاعات ناگفته و سر به مهر و تکان‌دهندهٔ بسیاری وجود دارد که قبلاً دیده نشده است. این کتاب، شرح مستند ماجراهایی است که در حدود چهار قرن پیش آغاز شد و تا همین امروز (به عنون نمونه: بحران قراباغ) ادامه دارد.