سرچشمۀ تصوف در ایران

این کتاب به بررسی تصوف و ریشه و سرچشمهٔ آن در ایران می‌پردازد. استاد نفیسی در مقدمهٔ کتاب آورده است: «مطالبی که در این کتاب به نظر خوانندگان گرامی می‌رسد یک قسمت از یادداشت‌هایی است که برای تدریس تاریخ تصوف در دورهٔ دکتری ادبیات دانشگاه تهران کرده‌ام و برخی تقریراتی است که دانشجویان عزیز از من شنیده‌اند و یادداشت و تندنویسی کرده‌اند و به یادگار به من سپرده‌اند... پیداست که بسیاری از مطالب این کتاب فهرستی از موضوعی است که در خور آن است که به تفصیل هر چه تمام‌تر در آن بحث کنند. دریغ دارم که ناتوانی و تنگی وقت مجال نمی‌دهد خود این وظیفه را ادا کنم. مقصود من از این کتاب این است که این گونه مطالب تازه را که دیگران بدانها توجه نکرده‌اند طرح کنم و راه را برای کسانی که باید دنبالهٔ کار را بگیرند بگشایم...»
تأثیر تعلیمات بودایی در فرهنگ پیش از اسلام ایران، تصوف ایران از نظر فلسفی، بوداییان ایران در دورهٔ بعد از اسلام، نفوذ افکار مانویان در تصوف، انتشار دین مانی در آسیا و آفریقا و اروپا، جنبه‌های خاص تصوف ایران، طریقت و شریعت، سماع در تصوف ایران، جوانمردی و فتوت، پیشوایان معروف فتوت، اتصال به مبدأ، پیشروان تصوف در ایران، سلسله نسب فرق تصوف ایران و هند و ... از جمله فصول این کتاب هستند.