کتاب حاضر، مجموعهای از پژوهشهای نوین تاریخی است که به بررسی و تبیین تاریخ تحولات سیاسی در سه دهۀ واپسین فرمانروایی خوارزمشاهیان پرداخته است. کتاب در چهار بخش تدوین شده که بخش اول به موقعیت خوارزم و تاریخ حکومت خوارزمشاهیان، از ابتدای تشکیل تا آغاز سلطنت سلطان محمد اختصاص یافته است، بخش دوم به تاریخ تحولات سیاسی در آن دوران پرداخته، بخش سوم یورش چنگیز و مقاومت مردم را بررسی کرده و در بخش چهارم به تحولات سیاسی ـ نظامی سلطنت جلالالدین مینکبرنی پرداخته و علاوه بر توصیف تحولات، تحلیلهایی نیز بر اساس روابط علی و معلولی پدیدههای تاریخی در یک زمان و مکان مشخص ارائه شده است. در جمعآوری مطالب این کتاب از منابعی چون: تاریخ جهانگشای جوینی، الکامل ابن اثیر، سیرت جلالالدین مینکبرنی و طبقات ناصری منهاج سراج جورجانی و ... استفاده شده است.