اگر در این سالها خواندن کتابها و نوشتههای گورجیف را پیگرفته باشید، لابد این پرسش برایتان پیش آمده که چرا گورجیف رفتار اگر نه سنگدلانه اما سخت نامنتظرهای گاه از خود نسبت به شاگردانش نشان میداده، از جمله با خود آسپنسکی و دیگران. در اینجا پاسخ او را میتوانید بیابید. به رابطه آموزگار - شاگرد، مرید - مراد، ارباب - بنده باز میگردد. نیچه تمام روابط میان مردم را به رابطه ارباب - بنده میکاهد، چنانکه عشق را به جنگ ابدی میان دو جنس تعریف می کند. گورجیف همانطور که خود میگوید به دنبال شاگردانی چشم و گوش بسته و دنباله رو نبوده، بلکه میخواسته شاگردانی بیدار، نوآور و آفریننده و تاثیرگذار به معنای عینی و واقعی را با کاربرد شناخت بیهمتایی که در مورد روانشناسی مردم به ان دست یافته بود، از نهاد تکامل هماهنگ مردمی خود بیرون دهد.