کتاب پیش رو به بررسی و تحلیل همه جانبه علمی تاجیک ها و آریاییها پرداخته است. تاجیک از نظر بسیاری از جغرافی نویسان به عروس دنیا معروف است. با مطالعه ی این کتاب، خواننده با سوگنامه دیار مردان بزرگ و مقاله ها و مصیبت هایی که در دو سه قرن اخیر از بخارا تا به بلخ و کابل بر سرقوم تاجیک آمده است آشنا می شود؛ همچنین در این اثر با عالم معروف تاجیک «سعید سعدی زاده» روبرو می شود، که درباره ی تاریخ سیاسی تاجیکان افغانستان و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قوم بومی تاجیکان بحث کرده است.