اولین نکتهای که سبب نگارش این اثر شده، کتاب نفیس استاد غلامحسین دینانی دربارۀ خواجه اهل خراسان با عنوان «فیلسوف گفتگو» است. در این کتاب ارزشمند، نکات تازهای از اندیشههای خواجه نصیرالدین طوسی آشکار شده است. نکتۀ دیگری که سبب رقم خوردن این کتاب شده، برنامۀ تلویزیونی «معرفت» شبکه چهارم سیما است. برنامهای که به صورت هفتگی با اجرای اسماعیل منصوری لاریجانی و گفتگوی او با غلامحسین دینانی با محوریت فلسفه اسلامی روی آنتن میرود. بنابراین این کتاب، چکیدهای از ساعتها گفتگوی تلویزیونی است که در قالب نوشتار به علاقهمندان عرضه شده است.