فلسفه علم

در بحث از کوپرنیک، مفهوم انقلاب را می توان به چند معنی در نظر گرفت. از حیث آنکه واژه ی انقلاب، به انقلاب سیارگان مشهور است، کوپرنیک فرضیه علمی مهمی ابداع یا بازآفرینی کرد که برحسب آن توانست تبیینی ساده و یکپارچه از گروهی از پدیده ها، مانند کمان خورشید، طلوع و غروب آن و غیره، به دست دهد. این حادثه اندیشمندان بعدی مانند کپلر و گالیله را برانگیخت تا آزمایش هایی را ترتیب دهند که در نهایت منتهی به کشف واقعیت های تازه ای گردید. از حیث آنکه واژه انقلاب مشعر است به اندیشه های انقلابی، کوپرنیک انقلابی محسوب نمی شود. بیشتر اندیشه های او وام گرفته از پیشینیان و مدتهای مدید قبل از او وجود داشته اند. وانگهی، اندیشه هایش تاثیر آنی نداشتند و برانگیزاننده نبودند. تنها پس از 70 سال بعد از او بود که همه نیروی اندیشه اش اثر بخشید و از این پس بود که گالیله آنها را نافذ گردانید.نخستین پیامدی که غالبا از نظریه کوپرنیک استنتاج شده است این است که، زمین مرکز عالم نیست. کوپرنیک بود که با نفی جایگاه کانونی انسان در کیهان، باعث شد شان والای او تا حدی تنزل پیدا کند. این گونه پیامد توسط برت استخراج شده است، که جهد بلیغ می ورزد تا از رایی در خصوص همگونی جهان نگری قرون وسطایی (همگونی ای که در واقع وجود نداشت و هیچ گاه و در هیچ دوره ای وجود ندارد) و از فروریختن این نگرش و از خودبیگانگی انسان که ملازم با پیدایش علم نوین است، دفاع کند. اگر برخی کسان چنین پیامدی را استخراج کرده اند، در مقابل، بسیاری دیگر پیامدی کاملا متضاد با آن را استنباط کرده اند. این گروه اخیر، کوپرنیک را کسی می دانند که منزلت انسان را رفعت بخشید. تا قبل از زمان کوپرنیک، ستارگان و سایر اجرام آسمانی را یا به صورت ایزدان، یا به صورت موجودات اشرف و اکمل از موجودات دنیوی زمین، می انگاشتند. از نظر خیلی ها کوپرنیک زمین را تا پایگاه یک جرم اعلی و اکمل، ارتقاء بخشید.