اخوان نخستین اندیشمندان تاریخ حکمت و اندیشه اسلامی هستند که مراتب عقل و علم را با استناد به مراتب تأویلی نور تشریح و تصویر کرده اند و از اولین نظریه پردازان قائل به ارتباط میان مراتب عقل و ارواح بشری به آیه نور در تمدن اسلامی به شمار می آیند. اهمیت و نقش محوری اخوان الصفا در تاریخ اندیشه و هنر اسلامی ضرورت بازشناسی آرای آنان را ایجاب می کند، از این رو محور این پژوهش تحقیق درباره اندیشه و آرای اخوان در هنر و زیبایی، بررسی جایگاه انسان، مراتب عالم و قوای نفس، و حسن و زیبایی در آرای آنان و سپس بنیانهای حکمی هنر و صناعت و نقش بنیادین اخوان الصفا در ظهور فتوت نامه هاست. که بیانگر جایگاه ویژه این بزرگان در تاریخ فرهنگ اسلامی است.