دیدگاه فخر رازی و اکوئیناس در باب قدم عالم

مساله قدم عالم یکی از مهم‌ترین موضوعاتی بود که اندیشمندان قرون وسطایی، اعم از یهودی، مسیحی یا مسلمان با آن درگیر بودند. نگارنده در کتاب حاضر، به بررسی و مقایسه نظریات محمد بن عمر فخر رازی (حدود 554-606 ق) و توماس اکویناس قدیس (حدود 1225-1274 م)، دو اندیشمند پیشرو به ترتیب از سنت اسلامی و مسیحی، در باب قدم عالم می‌پردازد. این رساله با بحث درباره رهیافت‌های اصلی فلسفه یونان و تعامل این رهیافت‌ها با سنت یهودی مسیحی متقدم و همچنین با سنت اسلامی آغاز شده و سپس با بررسی تفصیلی نظریات فخر رازی و اکوئیناس ادامه می‌یابد. هر دو چهره، به منزله متکلم و متاله، وارث تفسیر غالب و اصلی سنت‌های خود، مبنی بر این که نظریه قدم عالم مخالف اصول اساسی دین است، به شمار می‌روند، زیرا این نظریه هم به معنی رد و انکار خلق جهان بوده و هم به لحاظ عقلی غیرقابل دفاع است. هردوی آنها به جای تاکید بر حدوث زمانی جهان، بر وابستگی مطلق جهان به خدا تاکید می‌کنند.