چگونه درباره خدا فکر کنیم

کتاب «چگونه درباره خدا فکر کنیم» بر پایۀ شک بر عقاید رومیان باستان در باب خدایان بنا شده است. در این کتاب امکان‌هایی برای اندیشیدن به منشاء هستی مطرح شده که خلاف رسمِ زمانۀ خود است. سیسرون در کتاب «چگونه درباره خدا فکر کنیم» امکان به پرسش گرفتن عقاید نیاکانش را درباره خدایان و نوع رابطۀ خدایان با زمینیان فراهم کرده و از همین رو کتاب او را می‌توان اثری نوآورانه در زمان خود، یعنی در دوران رُمِ باستان، به حساب آورد و البته اثری که برای مخاطب امروزی نیز حرف‌ها برای گفتن دارد، همچنان که هر اثر کلاسیکی چنین است.
سیسرون در کتاب «چگونه درباره خدا فکر کنیم» با ایجاد تردید در سنت‌های آباء و اجدادی‌اش در زمینۀ خدایان و منشاء هستی، پرسش‌ها و مسائلی را در این زمینه مطرح می‌کند که برای اجدادش مطرح نبوده‌اند. مخاطب امروزی با خواندن این کتاب، چشم‌اندازی از چندوچونِ مباحث مربوط به خداشناسی و الهیات و منشاء هستی در رُمِ باستان به دست می‌آورد و پنجره‌ای به بخشی از تاریخ فلسفه به رویش گشوده می‌شود. متن انگلیسی کتاب «چگونه درباره خدا فکر کنیم» را دکتر فیلیپ فریمن، استاد علوم انسانی در دانشگاه پپردین در کالیفرنیا، از زبان لاتین برای مجموعه‌ای با عنوان «خردمندیِ کهن برای خوانندگان مدرن» ترجمه کرده و مقدمه‌ای نیز بر آن نوشته است. در بخشی از این مقدمه می‌خوانید: «مارکوس تولیوس سیسرون در زمره آن رومیانی بود که در سال‌های به محاق افتادن جمهوری، در جستجوی پاسخ‌هایی فراتر از دین آباء و اجدادی خود بودند. سیسرون سنت‌های سرزمین مادری خود را دوست داشت و به آن‌ها احترام می‌گذاشت. اما آن‌ها در برآوردن اشتیاق عمیق به شناخت نقش خدایان در زندگی زمینی و همین‌طور در فهم این مسئله که جهان چگونه نظم یافت، و مهم‌تر از همه اینکه آیا روح آدمی پس از مرگ به حیات خود ادامه می‌دهد یا نه، موفق نبودند.»