«دشمن» مشهورترین رمان جی ام. کوتسی، نویسنده هلندیتبار اهل افریقای جنوبی و برنده نوبل ادبی ۲۰۰۳ است. کوتسی تا کنون علاوه بر نوبل، یازده جایزه ادبی دیگر گرفته که منبوکر و جایزه بینالمللی رمان ایریش هم در لیست آنها قرار دارند.
رمان «دشمن» نگاهی تازه به داستان «رابینسون کروزو» دانیل دفو و درواقع روایت دوبارهاش، آن هم در شهر لندن است.
سوزان بارتن، زنی تنها که مدتی در جزیرهای متروک گرفتار بوده به سراغ نویسنده معروف، دانیل دفو میرود و از او میخواهد داستان آشناییاش با مردی مرموز در جزیره را بنویسد. مردی به نام «کروزو» که در آن جزیره، نجاتدهنده، همراه و گاهی معشوق او بوده است. سوزان بسیار تلاش میکند تا یک تصویر درست و حقیقی از آن مرد توصیف کند اما خیالپردازی و آرمانگراییاش باعث میشود قصه را آنطور که خودش دوست دارد بازگو کند. در هیچ جای داستان نمیتوانیم از این که سوزان درباره زندگیاش حقیقت را میگوید یا خیر، مطمئن شویم. سوزان در رویارویی با فو از او میخواهد در کتابش حقایق را بیان کند، اما فو بیشتر به داستانپردازی و موضوعاتی مثل تعلیق و هیجان داستان فکرمیکند و این چالش اصلی داستان است.
کوتسی در این داستان به طرزی هوشمندانه پرسشهایی را مطرح میکند. این که چهطور فردی میتواند داستان فردی دیگر را بفهمد و روایتش کند؟ ما چهطور تفسیرهایمان را با تفسیرهای دیگران انطباق میدهیم؟ نویسنده چه مسئولیتهایی در قبال موضوع کار و منبع هنرش ممکن است داشته باشد؟
درواقع «دشمن» داستانی درباره داستانپردازی است و نمایانگر هوشمندی، قدرت تخیل و مهارت کوتسی است.