معماری برای یک پدیدۀ پیچیدۀ اجتماعی باید تفاوت بنیادی با معماری یک ساختمان داشته باشد. سالها پیش به ذهنم رسید که باید برای علم ایران، برای توسعۀ علمی ایران، معماری کرد؛ لفظی که ندیده بودم برای برنامهریزی توسعۀ علمی کشوری بهکار رفته باشد، اما بهترین کلمهای بود که برای مجموعۀ فعالیتها در این جهت، با توجه به شناختم از ایران، به ذهنم رسید. اما چگونه؟ نوشتار حاضر، که شاید در برداشت اول مجموعهای گسسته از مقالهها و یادداشتها بهنظر برسد، بهقصد انتقال هدف کتاب، که آشنا کردن ایرانیان با چون و چرای معماری علم در ایران است، جمعآوری و نوشته شده است، حتی اگر مطالب آن قبلا بهقصد دیگر در جایی دیگر منتشر شده است.