نگاه نو 133

پس از پایان یافتن عصر یخبندان، بشر پیشاتاریخی، به یمن وجود غار و آتش، حیاتی دوباره یافت. رد پای این حیات طاقت فرسا در کوهستان‌های زاگرس، بهترین مأمن و معدن دانه‌ها و خوراک، به خوبی مشهود است، آن چنان که ابزار سنگی به دست آمده در کشفیات باستان شناختی گواه این مدعاست. در کنار تلاش برای بقا، جایگاه هنر نیز محفوظ مانده است: بشر بخشی از تلاش خودرابر روی صخره‌های میرملاس و هومیان کوهدشت نقش کرده که اکنون کهن‌ترین آلبوم انسان از سنگ و رنگ در ایران به شمار می‌رود و نیز گواهی روشن از همبودی دیرینه انسان و حیوان است. دیگر زیستگاه‌های انسان هوشمند را انسان شناسان بزرگی همچون مک بورنی و فرانک هول کاویده‌اند و قدمت حضور انسان را از ۱۴۸ هزار تا ۳۸ هزار سال پیش در غارها و پناه‌گاهای هومیان، یافته، گنجی، قمری، پاسنگر و گر ارجنه به اثبات رسانده‌اند.