کتاب وراجی روی نیل، رمانی نوشته ی نجیب محفوظ است که نخستین بار در سال 1966 به چاپ رسید. شخصیت اصلی این رمان، مردی به نام آنیس زانی است که در ابتدای داستان به خاطر تحویل گزارشی خالی از اطلاعات، توسط رئیسش مورد مؤاخذه قرار می گیرد. مشخص می شود آنیس هنگام نوشتن این گزارش، تحت تأثیر مواد مخدر بوده و متوجه نشده که خودکارش جوهر نداشته است. هر شب، آنیس به همراه گروهی از دوستان معتاد خود جمع می شوند و در قایقی روی رود نیل، مواد مخدر مصرف می کنند. پس از مدتی، روزنامه نگاری جوان برای تهیه ی گزارشی از این افراد به جمع آن ها می پیوندد. زمانی که آنیس و دوستانش درباره ی مسائل مختلفی چون عشق، اخلاق و هدف صحبت می کنند، به تدریج آرامش و دوستی میان آن ها از بین می رود. اما در شبی از این شب ها، اتفاقی می افتد که مسیر زندگی همه ی افراد گروه را تغییر می دهد.