پریشانی های ترلس جوان

پریشانی های ترلس جوان، اولین اثر روبرت موزیل، که در سرآغازِ قرن پُرفاجعهٔ بیستم در سال ۱۹۰۶ منتشر شده، شرح ماجرای آزار و شکنجهٔ حساب‌شدهٔ پسری دبیرستانی به دست هم‌کلاس‌هایش است و موشکافانه نشان می‌دهد که چگونه در پسِ پوستهٔ نازکِ متانتِ مدنیِ آدم‌ها غرایزی موحش و قهرآلود و بدوی زبانه می‌کشد. شخصیت‌ها در این داستان، با نگرش خردستیز و کنش خشونت‌بار خود، همچون نماینده و نماد انحطاط اشرافیت جامعه‌ای ظاهر می‌شوند که در آن، نیک‌خواهیْ خانه‌نشین و منطقْ آشفته می‌شود و جست‌وجوی یقین به درد و درماندگی می‌انجامد. موزیل از جهان فن و فلسفه به دنیای هنر گام نهاده بود و ابتدا در مورد اینکه خودش این داستان را بنویسد دودل بود، برای همین موضوعش را به دو تن از دوستان نویسنده‌اش عرضه کرد؛ اما چون این دو شانه خالی کردند، در ۱۹۰۳، خود به نگارش آن روی آورد. «پریشانی‌های ترلس جوان» در ۱۹۰۶ انتشار یافت و روان‌کاوی باریک‌اندیشانه‌ای که در هر صفحۀ آن نمودی عیان می‌یافت، همراه با پیگیری داستان در بازپرداختِ بی‌پروای واقعیت، ستایش بسیار برانگیخت و نویدبخش آیندۀ پرباری برای نویسندۀ جوان آن شد. واقعیت وقوع فاشیسم در قارۀ اروپا، آن‌هم درست چند دهه بعد از نگارش رمان پریشانی های ترلس جوان، تأییدی دردناک بر نگاه نهان‌بین روبرت موزیل، این نویسندۀ بزرگ اتریشی، بود که در ادبیات کلاسیکِ نوین او را با مارسل پروست و جیمز جویس مقایسه می‌کنند.