جاماسپی

«جاماسپی» (یا «یادگار جاماسپ»، یا «جاماسپ نامه») به دیروز و امروز و فردای ایران پردازد، و گذشته و کنون و آینده ی آریاییان را برنماید. جاماسپی نمایانگر پاسخهای جاماسپ بدخش به گشتاسپ شاه است و به ساختار کنونی اش به روزگار پس از ساسانیان بازگردد؛ هر چند پاره هایی از آن به روشنی از جاماسپی ساسانی رونویسی شده اند، و پاره هایی دگر نیز به زمان هایی بس کهن تر و شاید به بین گفتار جاماسپ (همان که «پیشگوییهای گشتاسپ» نیز برگرفته از آن بوده است بازگردند، که گردآورنده یا گردآورندگان جاماسپی این پاره ها را با رخدادهای تازه ی برآمده از تازش تازیان سازگار کرده است یا کرده اند. جاماسپی از خون گذشته تا به ما رسیده است، چه دانیم که شاه عباس به بهانه ی جاماسپ نامه دست نبشتهایی پرشمار از اوستایی و پارسیگ نابود کرد. «منوچهر سیاوخش»، 22 سال پس از کشتار شاه عباس، از بهر یافتن و نابود کردن جاماسپی، در نامه ای به «برزو کامدین» نوشته است: در زمان... شاه عباس، آن قدر آزار و جفا و زیان به دستوران ایران رسید که شرح آن به قلم و به زبان بیان نمی توان کرد و کار به جایی رسید که دو نفر از مایان کشته و ضایع شدند و از جهت طلب کتابهای دین چند و نسخهی چند که از جاماسپ نامه بود گرفتند و باز طلب جوی زیادتی میکردند و نبود.»