تم و واریاسیون به معنی تغییر ایجاد کردن است که این تغییر ممکن است به اشکال مختلفی صورت پذیرد. واریاسیون در موسیقی کاربردهای متنوع و گسترده ای دارد و از آن در موارد مختلف و در تمامی فرم های موسیقی می توان استفاده نمود. خواه قطعه یک صدایی باشد و یا ارکسترال. یا قطعه کوتاه باشد و یا بلند که در هر صورت واریاسیون را به عنوان یکی از موارد اساسی برای بسط و گسترش ملودی ها می توان به کار گرفت. واریاسیون ممکن است به عنوان واریاسیون ریتمیک استفاده شود که در این صورت ملودی ثابت مانده و ریتم به اشکال گوناگون می تواند تغییر کند. واریاسیون ممکن است به عنوان واریاسیون ملودیک استفاده شود که در این صورت ملودی دستخوش تغییرات فراوان می گردد و یا اینکه ممکن است واریاسیون هارمونیک صورت پذیرد که در این صورت ریتم و ملودی ثابت مانده و فقط هارمونی ملودی در تکرارها تغییر می کند. و یا اینکه ممکن است واریاسیون به طور همزمان در تمامی موارد گفته شده یعنی «ریتم و ملودی و هارمونی» و یا بعضی از آنها صورت پذیرد. که اختیار آن کاملا در دست آهنگساز است. این تغییرات می تواند در هر کجایی که آهنگساز نیاز داشته باشد از آنها استفاده نماید. چنانچه واریاسیون ها به این شکل در خلال قطعات موسیقی و در حین حرکت ملودی ها انجام شود به عنوان فرم به خصوصی در موسیقی به حساب نمی آید. ولی چنانچه بخواهیم از واریاسیون ها به عنوان یک فرم استفاده کنیم، در این صورت می باید، از فرمی که به آن تم و واریاسیون گویند استفاده نماییم. در این فرم ابتدا لازم است یک ملودی ساده و بسیار مشخص که قابلیت ایجاد تغییرات متعدد را دارد ساخته شود و یا از منبعی اخذ گردد. سپس می توان تغییرات بعدی را روی ملودی انتخاب شده انجام داد و ابتدا لازم است یادآوری شود که واریاسیون ها به هر صورتی انجام شوند باید ملودی اصلی در آنها شنیده شود.