موضوع این کتاب، بررسی علل تغییر نام مناطق جنوبی قفقاز به جمهوری آذربایجان است. کتاب حاضر، تلاشی است در راستای تبیین و بررسی علت تغییر نام مناطق جنوبی قفقاز که از دیرباز به آلبانیای قفقاز، ارّان و بعدها خاننشینهای گنجه و باکو و شیروان شهرت به جمهوری آذربایجان داشتهاند. نگارنده، همچنین به تشریح واکنش میلیون ایرانی در قبال این رخداد پرداخته و برخی اهداف سیاسی نهفته در این امر را برشمرده است. ازجمله عناوین مباحث مندرج در کتاب، میتوان به این موارد اشاره کرد: مختاریت آذربایجان یا مالیخولیای کمیته مساوات قفقاز؛ حقشکنی کمیته مساوات قفقاز؛ جریان سیاسی بین مسلمانان؛ آذربایجان و ایران؛ قضاوت تاریخی ایران آذربایجان؛ و پان نورانیزم، آذربایجان قفقاز، یا راه ترکستان.