زن در داستانهـای حکیم نظامی قدرت بالقوّهی رهبری و ادارهی کشور و اخذ حکمت و خردمندی را دارد و در ارضای امیال شهوانی مرد خلاصه نمـیشود. تصویری کـه نظامی از زن در هوسنامـه ارائه مـیدهد، مانند مـردان در حمکرانی و سیـاست، حکمت و دانش، دلاوری و جنگ، عفّت و پاکدامنی، فرزانهگی و دادگستری اظهار وجود میکند. حتّا در بسیاری موارد بهویژه در عشق و وفا و استقامت برتر از مرد است، تمام زنانی که در آثـار پنجگانهی نظامـی نامشان مطرح شده، از چنین شایستهگـی و قابلیتها برخوردارند.
نظامـی در آثـار خـویش هرجا کـه فرصت پیش مـیآید و مناسب حال مـیبیند، نقش هـدایتگـرانهی زنـان را در حسن جریان امور زندگی به تصویر میکشد.