دیوان مظهر خویی

میرزا عباسقلی خان مظهر از شاعران به نام عهد ناصرالدّین شاه و مظفّر الدّین شاه قاجار است. پدرش زین العابدین خان، چاپارباشی عباس میرزا نایب السلطنه بوده و از اهالی خوی می¬باشد. معلوم نیست محل تولّد مظهر خوی یا تبریز است ولی نشو و نمای او در تبریز بوده است و بعضی از تذکره¬ها او را از اعیان تبریز قلمداد نموده¬اند. هیچ‌یک از تذکره¬ها که بدان¬ها خواهیم پرداخت از احوال مظهر سخنی که چندان قابل‌اعتنا باشد به میان نیاورده¬اند. خود مظهر نیز در هیچ کجا اشاره¬ای به محل تولّد و یا سال تولّد خود نمی¬کند. بعضی او را مظهر خویی، بعضی دیگر مظهر تبریزی و برخی دیگر مظهر خویی تبریزی مورد خطاب قرار داده¬اند. بنا به اظهار صریح خود مظهر نام پدرش زین العابدین خان است و یک برادر به نام فرامرز خان و دو خواهر نیز داشته است. از شاگردان محمّد امین ملقّب به استاد و متخلّص به دلسوز شاعر برجسته¬ی تبریزی است.
سید احمد دیوان بیگی شیرازی در تذکره¬ی حدیقه الشعراء که به ادب و فرهنگ در عصر قاجاریه پرداخته است، ذیل مظهر تبریزی می¬نویسد:
اسمش عباسقلی خان از اعیان تبریز، پدرش زین العابدین خان چاپارباشی است. خودش خیلی ملاحت و صباحت منظر داشته، عاقبت شوری بر سرش افتاده لباس کسوت پوشیده، سر به سیاحت گذاشت.
در همان اوقات که جوان صبیحی بوده به اقتضای صورت خود این تخلّص را اختیار نموده، دیوان بیگی می¬نویسد، مظهر تا سال هزار و دویست و شصت و سه در حیات بوده، از اوست:…..

(از مقدمه کتاب)