کتاب نامه ای برای ایران پیرامون حوزهٔ هویت ملی نوشته شده است. برای تهیهٔ این کتاب پژوهشهایی که درصدد شناخت عناصر فرهنگی جامعه ایرانی برآمدهاند، انجام شدهاند. موضوعی که مورد نظر نگارنده است و آن را متمایز از پژوهشهای مشابه میکند، پدیدآوردن بنیانهای تئوریک جامعهٔ ایرانی مبتنی بر واقعیات جهت توسعهٔ آن است. در واقع مفاهیمی مانند هویت ملی، میهن و ملت نه صرفاً بهصورت انتزاعی و بهدلیل دلبستگیهای عاطفی بلکه جهت بهبود وضعیت فعلی جامعهٔ ایرانی مورد کنکاش قرار میگیرد.
در مقدمهٔ این کتاب آمده است که «میهن» و «ملت» مفاهیمی جامعهشناختی هستند. این ۲ مفهوم مقدس نیستند. وجود و پیشرفت این ۲ نیازمند برخی ضروریات است. امکان فروپاشی هر میهن و ملتی وجود دارد و هیچ قانون نوشته و نانوشتهای برای مقدسبودن یک ملت و میهن وجود ندارد. با درک این نکته باید در نظر داشت، نیروهای پیشرویی که درکی درست از چیستی این مفاهیم دارند و به اساس درد و رنج مردمان پی بردهاند، آگاهانه (معنوی و اجتماعی) و مسئولانه به میدان تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی ورود میکنند. انگیزهٔ اصلی مردان حیدری از نگارش کتاب نامه ای برای ایران دقیقاً به ریشههای درد و رنج مردمانی که آنان را ایرانی میدانیم، بازمیگردد.
چگونه میتوان وضعیت جامعهٔ ایرانی را بهبود داد؟ چرا ایرانیان به مسائل عدیده دچار هستند؟ ریشهٔ مسائل جامعهٔ ایرانی کجا قرار دارد؟ ارتباط میان قوممداری و ملیگرایی چیست؟ نویسنده کوشیده است تا به چنین پرسشهایی در کتابش پاسخ گوید.