اتنو_موزیکولوژی

اتنوموزیکولوژی یا موسیقی‌شناسی قومی علمی است در موضوع مطالعه انسان شناختی موسیقی به مثابه یک پدیده خاص فرهنگی و جنبه‌ای جهانشمول از رفتار اجتماعی انسان. این علم از طریق بررسی‌های اواخر قرن ۱۹ دربارهه گام‌های نامتعارف آسیایی در اروپا و بررسی‌های مربوط به موسیقی سرخ‌پوستی در آمریکا پدید آمد. از دهه ۱۹۵۰ به این سو، فرایندی تدریجی برای ادغام روشنگری‌هایی که از طریق موسیقی‌شناسی تطبیقی عرضه شده‌اند وجود داشته و در آنها بر گردآوری، مستندسازی، نظام مندی، دسته‌بندی، آوانگاری و تحلیل همراه با انسان‌شناسی موسیقی تأکید شده است؛ این تأکید بر دوره‌های گسترده کار میدانی، مشاهده مشارکتی، یادگیری مهارت‌های آوازخوانی و سازنوازی به دست پژوهشگران و جستجو برای یافتن کارکردهای اجتماعی موسیقی نیز صورت گرفته است.

موسیقی شناسان قومی تلاش می‌کنند «فرهنگ‌های موسیقی» را به مثابه نظام‌هایی کامل توصیف کنند، اما گرایش عمومی در جهت پژوهش‌های معطوف به مسائل نظری خاص، از قبیل نقش موسیقی در درمان، نقش فرهنگی و نمادپردازی آلات موسیقی و رابطه زیباشناسی موسیقایی با ارزش‌ها، و قدرت اجتماعی؛ سوق یافته است.

خاستگاه اصطلاح «اتنوموزیکولوژی» به دانش‌پژوه هلندی یاپ کونست نسبت داده می‌شود که آن را در عنوان فرعی کتاب خود «اتنوموزیکولوژی: مطالعه‌ی ماهیت‌ها، پرسش‌ها، روش‌ها، نمایندگان و کتابشناسی» (Amsterdam 1950) به کار برده است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۹۵۰ منتشر شد و اکنون ترجمه فارسی آن روانه بازار اندیشه ایران شده است.

اتنوموزیکولوژی از نظر شناخت تاریخ رشته اتنوموزیکولوژی اهمیت دارد و ترجمه فارسی آن را نیز باید از همین زاویه مورد توجه قرار داد. بسیاری از روش‌های محاسباتی و یا پژوهشیِ پیشنهاد شده در این کتاب، امروزه و به واسطه پیشرفت ابزار و تکنولوژی فاقد اهمیت کاربردی و گاه اعتباری هستند و باید به عنوان بخشی از روندِ تاریخی این رشته به آنها نگاه کرد.