محاکمه های نمایشی

اروپای شرقی در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۴ یکی از خونین‌ترین ادوار خود را تجربه کرد. از پی اختلاف با تیتو، استالین به دستیارانش در کرملین فرمان داد سناریویی بنویسند که اندکی بعد در اروپای شرقی به روی صحنه رفت. هزاران نفر، از کارمندان دون‌پایه تا مقامات عالی لشکری و کشوری، به زندان افتادند و تا سرحد مرگ شکنجه شدند و سرانجام، درهم‌شکسته و رنجور و تهی از انسانیت، در پیشگاه قاضیان این محاکمه‌های نمایشی ایستادند و متن‌های ازبرکرده‌ای را طوطی‌وار خواندند و سپس سر به تیغ جلاد سپردند یا روانه‌ی اردوگاه‌های کار اجباری شدند.
این نمایش شوم از آلبانی آغاز شد و در لهستان به پایان رسید و در این میان بازیگران در بلغارستان و مجارستان و چکسلواکی و رومانی و آلمان شرقی نیز به صحنه آمدند. بدین‌سان استالین، این صحنه‌گردان کبیر، یکی از بزرگ‌ترین نمایش‌های قرن بیستم را پدید آورد، نمایشی مالامال از افسانه و دروغ و بهتان و وحشت و خون.