اخبارالطوال

ابوحنیفه احمدبن داود دینوری (درگذشته به سال ۲۸۳ قمری) از مورخان بزرگ اسلامی است. اخبارالطوال ابتدا به تاریخ خلقت می‌پردازد و مطالبی در مورد پیامبرانی چون ادریس و نوح و هود و ابراهیم… و پادشاهی داود و سلیمان تا ظهور عیسی بیان می‌دارد. سپس به مطالبی درباره‌ی ظهور زرتشت و آیین او و نجات بنی‌اسرائیل به‌وسیله‌ی پادشاهان ایران می‌پردازد. شرح حال و سرگذشت پادشاهان ایران، از جمشید و پیروزی ضحاک بر او، تا منوچهر و کیقباد و گشتاسب و بهمن و دارا و اسکندر و ملوک‌الطوایف و سپس ساسانیان تا انقراض ایشان از مباحث دیگر کتاب است. تاریخ اسلام در این کتاب با تفصیل پیکارهای اعراب و ایرانیان در دوره‌ی خلافت عمر شروع و به پایان خلافت معتصم ختم می‌شود. علاوه بر این جنگ‌های امیرالمؤمنین علی (ع) با معاویه و جنگ‌های جمل و صفین و خوارج و دوره‌ی حکمرانی معاویه و یزید، واقعه‌ی کربلا و شهادت امام حسین (ع) هم مفصل بیان شده است. داستان قیام مختار و همراهانش، حکومت زبیریان، انقراض بنی‌مروان و قیام مردم ایران بخصوص قیام خراسان به رهبری ابومسلم از دیگر مباحث کتاب است. گرایش نسبی به عنصر ایرانی در اخبارالطوال به وضوح مشهود است.