کتاب حاضر در سه فصل مشتمل بر مقالهها و خطابههای «محمدعلی اسلامی ندوشن» (1304هـ.ش.) است. فصل نخست که به موضوع «فرد و اجتماع» اختصاص دراد. مباحثی چون: دوقطبی شدن علم و انسانیت؛ پاسداشت از ابوالقاسم فردوسی خالق «شاهنامه» و... مطرح شده است. در فصل دوم با عنوان «ادب و فرهنگ»، «مباحثی چون: تفاوت ایران و یونان به لحاظ ادب و فرهنگ»، «ایران بعد از مغول و حافظ»، «غزلسرایی مولانا و سوررئالیسم اروپایی» و... مطالعه شده است. فصل پایانی کتاب نیز در برگیرندة چند گفتوشنود با دکتر «محمدعلی اسلامی ندوشن» دربارة فرهنگ، ادب و شاخههای مختلف آن است.