دیالکتیک بیانکننده کلیترین قانون حاکم بر موجودات است. این قانون به سبب فراگیر بودن آن دارای خصلتی فلسفی است. کتاب حاضر دربرگیرنده ی بررسی پیچیدگی در شناخت پدیدههای جهان به صورت علمی با تکیه بر روش بنیادی دیالکتیک است که در این میان روش دیالکتیک به صورت راهنمای پایهای شناخت علمی ایفای نقش میکند. نویسنده نخست درباره ی ضرورت یادگیری دیالکتیک بحث نموده و سپس تعاریف نخستین را که پایههای شناخت انسان را تشکیل میدهند، شرح میدهد. ماده و ویژگیهای آن، حرکت و تغییر، منتهی شدن حرکت و تغییر کمی به کیفی یا ماهوی و تضاد از جمله مطالبی است که در کتاب به بحث گذاشته شده است.