مصدق در محکمه نظامی

کتاب مصدق در محکمه‌ی نظامی به سعی جلیل بزرگمهر منتشر شده است. محمد مصدق، نماد ملی‌گرایی و مخرج مشترک فرهنگی ایرانیان است. او در دوران پرالتهاب تاریخ ایران (دوره‌ی قاجار تا اواسط سلطنت محمد‌رضا پهلوی) زندگی می‌کرد و برای رساندن مردم ایران به آزادی و دموکراسی و برملا کردن ترفندهای گوناگون سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای بزرگ می‌کوشید. دکتر مصدق با استفاده از تجربیات فراوانی که در طول سال‌ها سیاست‌ورزی کسب کرده بود، توانست مانع‌تراشی‌ها و توطئه‌هایی را که در مسیر سیاست خارجی به وجود ‌آمده بود از میان بردارد، غوغاسالاری حزب توده را مهار کند و پادشاه را به شهر رم بفرستد. ولی سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده و بریتانیا به کمک عوامل داخلی زمینه‌ی کودتایی را فراهم کردند تا دولت ملی ایران ساقط و نخست‌وزیر پس از دستگیری، محاکمه و تبعید شود.

سرهنگ جلیل بزرگمهر، وکیل مصدق که به ‌رغم سوءتفاهم‌های مصدق نسبت به او، به‌تدریج به نزدیک‌ترین همدمش در دادگاه بدوی و تجدیدنظر بدل شد، وظیفه‌ی آماده‌سازی اسناد، تایپ و برقراری ارتباط با دیگرانی را که به دادرسی او کمک می‌کردند بر عهده داشت. او از آغاز محاکمه‌ی مصدق ـ روز هفدهم آبان ۱۳۳۲ ـ به اتهام سوءقصد علیه سلطنت و تحریص مردم به مسلح شدن در روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد، تا پایان آن ـ روز ۲۲ فروردین سال ۱۳۳۵ ـ به گفته‌ی موکلش هرگز تسلیم نشد، همه‌ی صورت جلسات، اسناد بازپرسی و محاکمه را به رغم خطرها و خسارات فراوانی که برایش به بار آورد، به مدت بیش از ربع قرن حفظ کرد و در سال‌های پس از پیروزی انقلاب زیر عنوان مصدق در محکمه‌ی نظامی به انتشار رساند. این کتاب کوششی است برای نشان دادن وجه دیگری از زندگی شخصیت برجسته‌ای که نامش بر جریده‌ی تاریخ ایران ثبت شده است.