اثر حاضر گزیدهای است از اسناد تفتیش مدارس در دوران قاجار و پهلوی که دربرگیرندۀ محتوای ساختار نظام آموزشی، نحوۀ ادارۀ مدارس، بهداشت مدارس، نظارت و ارزشیابی، مقرارت و بخشنامهها، جایگاه و وضعیت معلمان، دانشآموزان و معضلات آنها است.
اسناد یادشده، علاوه بر طرح مباحثی دربارۀ ساختار و کارکردهای ادارۀ تفتیش، نشاندهندۀ نحوۀ عملکرد مفتشان مدارس و روند و سیر تطور بازرسی مدارس است که خود روایتگر زوایایی از تاریخ آموزش و پرورش در ایرانِ معاصر به شمار میرود.