کتاب تلخون توسط صمد بهرنگی نوشته شدهاست. این کتاب اولین اثر بهرنگی که در سال 1340 منتشر شد. اصل این کتاب به زبان ترکی بود. اما بهرنگی کتاب را به زبان فارسی ترجمه کرد تا همه بچههای ایرانی از این داستان لذت ببرند. داستان کتاب تلخون در واقع یکی از داستانهای بسیار قدیمی و عامیانهی آذربایجانی است. هر کدام از داستانهای صمد بهرنگی، موضوع خاصی را به کودکان آموزش میدهد. ممکن است، داستانهای او به نظر ساده و یا بسیار عامیانه باشند. اما در لابهلای همین واژههای ساده و خندهدار، مهمترین مسائل زندگی و مضامین مهم انسانی و اخلاقی قرار دارند.