امیل یا آموزش و پرورش رساله ای است در مورد ماهیت آموزش و ماهیت انسان که توسط ژان ژاک روسو نوشته شده است . خود او آن را "بهترین و مهمترین" همه نوشته های خود می دانست. در طول انقلاب فرانسه ، امیل به اثری الهام بخش برای سیستم نوین آموزش فرانسه تبدیل شد.کتاب در پنج بخش تدوین شده است: مراحل مختلف رشد، ویژگی های اخلاقی کودکان، دروسی که باید تدریس شود، نقش آموزش نظری و تجربی، نقش ورزش در تربیت، و نقش جامعه و خانواده در تربیت .در این کتاب روسو با متفکرانی چون لاک و افلاطون وارد تعامل جدی می شود و جامع ترین گزارش خود را از رابطه بین خوشبختی و شهروندی ، معلمان و دانش آموزان و زنان و مردان بیان می کند.این اثر به سوالات بنیادی سیاسی و فلسفی در مورد رابطه بین فرد و جامعه می پردازد – چگونه فرد می تواند خوبی ذاتی خود را در یک جامعه ی فاسد حفظ کند. جمله آغازین آن: "هرچیز تا زمانی که از دستان سازنده اش خلق میشود خوب است اما هنگامی که به دست انسان می افتد افول میکند".